یکی از بزرگترین و اصلیترین داشتههای ما سلامتیمان است. سلامتی فقط شامل سلامت جسمانی و نبود بیماری جسمانی نمیشود. بلکه سلامت کلی ما هم شامل سلامت جسمانمان و هم شامل سلامت روانمان میشود. در واقع سلامت روانی و سلامت جسمانی ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند، در کنار هم معنا پیدا میکنند و از یکدیگر بسیار تاثیر میپذیرند. با این حال و با وجود اهمیت بسیار بالای سلامت روان، به نظر میرسد نرخ ابتلا به مشکلات مربوط به سلامت روان، جه در بزرگسالان و چه در نوجوانان، در سراسر جهان رو به افزایش است. همانطور که گفته شد این موضوع میتواند بر سلامت جسمانی، کارکردهای شغلی و همچنین بهزیستی و ارتباطات اجتماعی تاثیر چشمگیری بگذارد.
سلامت روان جزو حقوق اولیه همه انسانهاست
اغلب مردم به اشتباه بر این باورند که برخورداری از سلامت روان به معنای عدم ابتلا به بیماریهای روانی است، در حالی که بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت، سلامت روان شرایطی است که در آن فرد به تواناییهای خود واقف است، قادر به کنار آمدن با استرسهای طبیعی زندگی است، قادر به یادگیری و کار کردن است و میتواند در جامعه مشارکت کند. پس سلامت روان ابعاد بسیار گستردهای دارد و فقط یک بعد را شامل نمیشود.
از سوی دیگر سلامت روان یکی از اصلیترین حقوق انسانی است و روبرو بودن با مشکلات مربوط به سلامت روان هیچگاه نباید دلیلی برای محروم کردن فردی از حقوق اولیهاش یا برخوردی نامناسب با او باشد. هیچ فردی در هیچ کجای دنیا از مشکلات مربوط به سلامت روان مصون نیست و هر کسی با هر سن و جنسیت و نژاد و مذهبی ممکن است مشکلات مربوط به سلامت روان در دورهای از زندگی خود تجربه کند.
اگرچه در سالهای اخیر آگاهی جمعی نسبت به مشکلات مربوط به سلامت روان بسیار بالاتر رفته است، متاسفانه همچنان شاهد نقض حقوق افراد مبتلا به اختلالات روانی و همچنین انگ زدن به آنها هستیم. گاهی اوقات به دلیل این انگها و برچسبها، افرادی که مشکلات مربوط به سلامت روان را تجربه میکنند از زندگی اجتماعی طرد میشوند، برخوردهای بسیار نامناسبی با آنها میشود و مورد تبعیض قرار میگیرند.
انگ زدن به چه معناست؟
انگ یعنی نگاهی متفاوت داشتن به فردی دیگر به این دلیل که یک سری ویژگیها و خصوصیاتی متفاوت و خاص دارد. انگ در حوزه سلامت روان به این معناست که به فردی که با مشکلات سلامت روان روبرو است متفاوت نگاه کنیم، یا با او متفاوت رفتار کنیم.
این نگاهها و رفتارهای متفاوت باعث میشوند فردی که در چنین وضعیتی قرار دارد رنج بیشتری را متحمل شود و احساسات بسیار ناخوشایندی مثل شرم و گناه را تجربه کند. انگ زدن به افراد مبتلا به اختلالات روان میتواند باعث شود که آنها خود را منزوی و از جامعه دور کنند، به دنبال درمان نروند و به همین دلیل وضعیت آنها بدتر شود و کارکردهای خود را روز به روز بیشتر از دست دهند.
مطالعه بیشتر : آیا شما هم دائم میخواهید دیگران را راضی نگه دارید ؟
انگهای مربوط به سلامت روان حتی ممکن است باعث شوند که افراد به راحتی با دیگران در مورد مشکلاتی که با آنها دست و پنجه نرم میکنند صحبت نکنند و سعی در پنهان کردن وضعیت خود داشته باشند. آنها ممکن است ترس این را داشته باشند که با افشا کردن وضعیت خود دارند کارشان، روابطشان، جایگاه اجتماعیشان و … را از دست بدهند. البته ناگفته نماند که بسیار دیدهایم افرادی را که پس از صحبت کردن در مورد وضعیت سلامت روان خود، موقعیتهای بسیاری را از دست دادهاند. به همین دلیل به نظر میرسد نگرانی آنها چندان هم بیمورد نیست.
اگرچه در مقایسه با گذشته برچسب زدن به اختلالات روانی و افراد مبتلا به این اختلالات کاهش پیدا کرده است، اما هنوز هم این موضوع یکی از دغدغههای بسیار مهم متخصصان حوزه سلامت روان است و آنها در تلاش اند تا با بالا بردن آگاهی جمعی این انگها و نگاههای منفی را به حداقل برسانند. امید ما این است که روزی برسد که همه مردم به اختلالات روانی نیز همان نگاهی را داشته باشند که به بیماریهای جسمانی دارند.
انواع انگ:
انگها را میتوان به سه دسته کلی تقسیم کرد.
- انگ عمومی
- انگ نهادی
- انگ به خود
انگ عمومی در حوزه سلامت روان حاکی از نگرش و نگاه منفی افراد جامعه نسبت به فردی است که با مشکلات مربوط به سلامت روان و یا اختلالات روانی روبرو است. انگ نهادی، انگی است که در سطوح بالاتر یک جامعه دیده میشود و از قوانین و سیاستهای دولت و نهادهای دولتی ناشی میشود.
انگ نهادی چون وابسته به دولت است در نهایت منجر به پیدایش رفتارها و قوانین تبعیضآمیز عامدانه و یا غیرعامدانه میشود. انگ به خود نیز به معنای درونی کردن نگاهها و نگرشهای منفی اعضای جامعه است. فردی که انگ به خود را تجربه میکند، تمام تصورات غلطی که در مورد وضعیتش وجود دارد را باور میکند، در نتیجه ممکن است با احساسات بسیار ناخوشایندی دست و پنجه نرم کند و عزت نفسش به شدت کاهش پیدا کند. برای رزرو وقت به صورت آنلاین یا از طریق واتس اپ اقدام کنید
انگ و ارتباط آن با فرهنگ
انگها، در هر زمینهای، معمولا از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت اند. آنچه در فرهنگ ما ایرانیان ممکن است انگ محسوب شود، در فرهنگهای غربی میتواند انگ در نظر گرفته نشود. به طور مثال ما ایرانیان در مقایسه با کشورهای غربی، فرهنگ جمعگراتری داریم و کمتر بر فردیت افراد تاکید میکنیم.
به همین دلیل شاهد آن هستیم که در ایران علت ابتلا به اختلالات روانی بیشتر خانواده، جامعه و شرایط اقتصادی-اجتماعی در نظر گرفته میشوند تا خود فرد. اما در فرهنگهای غربی که تاکید بر فردگرایی است اغلب خود افراد مسئول وضعیتشان معرفی میشوند و ممکن است به ابعاد دیگر توجه کمتری بشود.
مطالعه بیشتر : مشاوره و رواندرمانی بزرگسالان
در حالی که در ابتلا به یک اختلال روانی نه خود فرد به تنهایی و نه وضعیت و محیطی که در آن رشد کرده است به تنهایی تاثیر ندارند. هیچ مشکل مربوط به سلامت روانی را نمیتوان پیدا کرد که تنها یک علت داشته باشد و همیشه مجموعهای از علل در پیدایش چنین شرایطی نقش دارند. عللی که هم خود فرد در آنها نقش دارد و هم دیگران و محیط اطراف.
همه ما در کاهش انگهای سلامت روان مسئولیم
با وجود همه تغییراتی که در سالهای اخیر رخ داده است و آگاهیهایی که ایجاد شده است، هنوز راه بسیاری تا به صفر رساندن انگهای سلامت روان داریم. به طور مثال شاید دیگر بسیار کم ببینیم که فردی به اختلالاتی مثل افسردگی یا اضطراب نگاهی منفی داشته باشد، اما هنوز نسبت به دیگر اختلالات روانی که پیچیدگیهای بیشتری هم دارند، نگرشهای بسیار نامناسب و غلطی وجود دارد. اختلالاتی مثل اسکیزوفرنی، اختلالات شخصیت، اختلالات خوردن و …
اولین قدم برای کاهش این انگها این است که از خودمان شروع کنیم و با مطالعه بیشتر آگاهیمان را بالا ببریم. خوب است اطلاعاتی که بدست میآوریم را با اطرافیان نیز به اشتراک بگذاریم بلکه این زنجیره ادامهدار شود و به مرور زمان آگاهی جمعی افزایش پیدا کند.
اگر هم خودمان با مشکلاتی در زمینه سلامت روانمان روبرو هستیم خوب است تلاش کنیم یک بار برای همیشه در برابر این نگاههای منفی بایستیم و به دنبال درمان برویم. روان درمانی به بهبود سلامت روان ما کمک میکند، اعتماد بنفس ما را به مرور افزایش میدهد و به ما کمک میکند در برابر این انگها ایستادگی کنیم. برخورداری از سلامت روان حق همه ما انسانهاست و نباید اجازه دهیم هیچ رفتار، نگاه و یا قانون ناشایست و ناعادلانهای ما را از این حق محروم کند.
شاید به این موارد علاقه داشته باشید :