روانکاوی چیست؟ کاربرد روانکاوی در درمان ٨ اختلال روانی

روانکاوی چیست؟ یک متخصص روانکاواز چه تکنیک‌هایی  برای روانکاوی استفاده می کند؟ در جامعه کنونی و با توجه به مشکلات گوناگون و فشارهای روانی بسیار، مشکلات و بیماری‌های روانی گریبانگیر اغلب افراد شد‌ه‌است. در برخی موارد اشخاص به دلیل عدم آگاهی کافی نمی‌دانند برای رفع مشکل و معالجه خویش به کدام پزشک یا متخصص معالج مراجعه نمایند. روانشناس، روانپزشک یا این که روانکاو؟ در‌این مقاله قصد داریم به شما بگوییم روانکاو چه کسی است و در یک جلسه روانکاوی چه مواردی مورد بررسی قرار میگیرند.

روانکاوی به چه معناست؟

اگر بخواهیم به پرسش روانکاوی چیست جواب دهیم باید گفت روانکاوی شاخه‌ای از روانشناسی بوده که به مطالعه علمی خلق و خو و فرآیندهای روانی انسان می پردازد و دراین رویه از آنالیز و ارزیابی عمیق ناخودآگاه انسان کمک میگیرد. هنوز هم برخی از اشخاص تصور می‌کنند روانکاوی از روانشناسی جداست و زیرشاخه آن به حساب نمی‌آید، درحالیکه بر اساس گفته‌های فروید، پدر علم روانکاوی و همچنین مبتنی بر گفته‌ انجمن روانشناسی ایالات متحده (APA) روانکاوی مهمترین زیرشاخه مشاوره روانشناسی به حساب می‌آید.

روانکاوی چیست؟

روانکاو کیست و چه کارهایی انجام می دهد؟

روانکاو، متخصص روانشناس یا یک روانپزشک میباشد که با روش و تکنیک روانکاوی اقدام به درمان بیمار می‌نماید. روانکاوان باور دارند مشکل اکثر بیمارانی که برای معالجه به مرکز روانکاوی مراجعه می‌نمایند به ناخودآگاه شخص مربوط میشود. بنابراین روانکاو با کنکاش در گذشته فرد، دوران کودکی و همینطور زندگی زمان حالِ فرد تلاش می‌کند اختلالاتِ رخ داده در مراحل رشدی وی را کشف و حل و فصل کند و در این پروسه درمان رخ می دهد.

تاریخچه دانش روانکاوی متعلق به چه زمانی میباشد؟

پایه گذار مکتب روانکاوی زیگموند فروید میباشد و می‌توان گفت دانش روانکاوی با اسم وی گره خورده است. زیگموند فروید پزشک معالج و روانکاو اهل اتریش بود که پژوهش های خویش را در مورد روانکاوی در دهه ۱۸۹۰ شروع کرد. وی در ابتدا متخصص مغز و اعصاب بود و دریافت بعضی از بیماری‌های جسمی منشاء روانی و ذهنی داشته و ناشی از اختلال در ارگانهای بدن نیستند. فروید پژوهش های خویش را در زمینه اختلالات شخصیتی و روانی ادامه داد که نتیجه‌ی آن نگرشِ روانکاوی بود. او در مسیر درمان روانکاوی نظریه‌های گوناگونی مانند عقده‌ی ادیپ، وجود ابعاد روان از جمله خودآگاه و ناخودآگاه، اید و ایگو و سوپر ایگو و… را ترائه داد و علی‌رغم مخالفت‌های بسیاری که با وی شد توانست یک انجمن روانکاوی تشکیل دهد و به عنوان پایه گذار مکتب روانکاوی و پدر این دانش شناخته شود.

رزرو وقت روانکاو آنلاین

روانکاوی برای درمان کدام اختلال های روانی کاربرد دارد؟

اگر شما از مشکلات یا اختلالات روانی رنج می برید و قصد دارید برای درمان خود اقدام کنید لازم است بدانید که با توجه به نوع مشکلِ خود لازم است به روانکاو، روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید. برخی از بیماری‌ها یا اختلالاتی که میتوانید برای معالجه آنها به روانکاوی و دکتر روانکاو مراجعه کنید به شرح زیر میباشند:

استرس و اضطراب

داشتن رفتارهای خود تخریبی

فوبیا

افسردگی

مسائل ارتباطی با دیگران

وسواس فکری و عملی

مشکلات جنسی

اختلال خلقی و اختلال هیجانی

و…

موارد به کار گیری روانکاوی

ساختار روان از منظر روانکاوی چگونه است؟

از منظر روانکاوی، مبنی بر گفته‌ها و نظریه‌های فروید روان بشر دارای ساختار پیچیده‌ای است که از چند جز تشکیل میگردد. فروید این سه جز از روان بشر را در سه دسته اید، ایگو و سوپر ایگو نامگذاری کرد که در ادامه توضیح مختصری در مورد هرکدام ارائه می دهیم:

اید یا نهاد

اید یا نهاد بخش مهم روان به شمار می‌رود. در حقیقیت این بعداز روان یا شخصیت در بشر ناخودآگاه بوده و دربرگیرنده رفتارهای غریزی و ابتدایی بشر است. یک روانکاو بهتر میداند که اید یا نهاد در تلاش است که فرد تمام نیازهایش را در لحظه برآورده کند، لذت ببرد و به خواسته هایش برسد و در صورت عدم موفقیت دچار تنش و نا آرامی می شود. درست مانند کودکی که بدون در نظر گرفتن چیزی صرفا درپی رفع نیاز خویش مثل گرسنگی میباشد و در‌صورتی‌که این نیاز رفع نشود کودک دچار تنش می شود.

ایگو یا خود

جز دیگر شخصیت شخص که در جلسات روانکاوی مورد ارزیابی قرار میگیرد ایگو یا خود است. این قسمت با حقیقت‌های زندگی روبه‌رو و مواجه می شود. ایگو در حالات مختلف وظیفه دارد حقیقت‌ها و شرایط را بررسی، محاسبه و مدیریت کرده و در نهایت تصمیم گیری نماید که آیا الان می تواند نیازهای اید را ارضاء کند یا مجبور است آنها را به زمان دیگری موکول کند یا اصلا تصمیم بگیرد از آن نیاز کلا صرف نظر کند.

سوپر ایگو یا فرامن

در صورتیکه تجربه جلسات روانکاوی را داشته باشید میدانید که لایه‌ی دیگر شخصیت که نقشی نظارت کننده دارد، سوپر ایگو یا فرامن میباشد. این بعد از شخصیت به عبارتی استانداردهای اخلاقی بوده که فرد از جامعه و پدر و مادر خویش کسب می‌کند. می‌توان سوپر ایگو را همچون وجدان برای شخص در نظر گرفت که او ‌را از لحاظ اخلاقی کنترل می‌کند. البته وجدان تنها بخشی از سوپر ایگو را تشکیل می دهد.

چه روش‌ها و تکنیک‌هایی در روانکاوی به کار می‌رود؟

آیا می دانید روانکاو چه کاری انجام میدهد و در جلسات روانکاوی چه اتفاقی می‌ افتد؟ در یک جلسه روانکاوی شما بیشترین فرصت را برای صحبت کردن دارید و دکتر روانکاو با سوالات تکنیکی روانکاوی به عمیق‌ترین بخش‌های روان و ذهن شما پی خواهد برد. در جلسات درمانی احساسات و هیجاناتی که سعی در نهفته کردن آنان داشته‌اید را کشف کرده و برای رویارویی با آنها آمادگی پیدا می کنید. تکنیک‌های روانکاوی و روش‌هایی که در این نوع معالجه به کار برده می‌شود دربرگیرنده موارد ذیل میباشد که هر کدام را به صورت مختصر توضیح می دهیم.

روش های مورد استفاده در روانکاوی

تفسیر (Interpretation)

تفسیر یکی از مهم ترین و اساسی‌ترین تکنیک ها در روانکاری به شمار می‌رود. شخص افکار و نظرات خویش را در رابطه با خود، دیگر افراد و زندگی بیان می‌کند و روانکاو به کمک این حرف‌ها و احساسات و حالات بدن به ریشه مشکل و پایه و اساس احساسات و افکار شخص پی میبرد.

تحلیل رویا و خواب (dream analysis)

تحلیل رویا از شاهکارهای فروید به حساب می آید. وی معتقد بود هنگامی که فرد خواب است سیستم مکانیسم دفاعی اش ضعیف شده و امیال و آرزوهایی که در بیداری سعی در پنهان کردن آنها داشته در رویا دیدن بهنگام خواب، پدیدار می شوند. شنیدن رویاها در روانکاوی به روانکاو کمک می کند تا به عمق ناخودآگاه شخص و احساسات و تمایلات وی پی ببرد.

تداعی آزاد (free Association)

بخش اعظمی از مراجعان ممکن است در ابتدای جلسات روانکاوی احساس راحتی نکنند و نتوانند راحت صحبت کنند و درحقیقت برخی حقایق را مخفی و سانسور می‌نمایند. تکنیک تداعی آزاد بدین معنی است که روانکاو از شما نمیخواهد در رابطه با موضوع مشخصی صحبت کنید، بلکه از شما می خواهد هر چیزی که به ذهنتان می آید را بازگو کرده و احساسات و هیجانات خویش را بروز دهید. حتی در‌صورتی‌که به موضوع اصلی بی ربط باشد! در نتیجه روانکاو هیچ کاری در خصوص جهت دادن به حرفای شما انجام نمی‌دهد.

مقاومت (resistance)

یکی از تکنیک‌های روانکاوی کار با مقاومت است. بدین معنی که روانکاو می خواهد بفهمد چرا درمانجو تا به امروز از ذکر احساسات خویش سرباز زده و مقاومت نموده است. مقصود این مرحله کشف دلایل مقاومت درمانجو است، مقاومت های خودآگاه و ناخودآگاه باعث می شوند فرد احساس و فکر و تمایل خود را سانسور کند یا فراموش کند و در جلسه روانکاوی اش از آنها صحبت نکند. روانکاو قرار است کمک کند تا این مقاومت کاهش پیدا کنند تا روند درمان بدرستی پیش برود.

انتقال و انتقال متقابل (transference)

در انتقال، شخص احساسات و هیجاناتی که درمورد چیزی در گذشته تجربه نموده است را اکنون در رابطه با روانکاو خود نیز تجربه می کند و این انتقالِ احساسات و افکار، به روانکاو کمک می کند درمانجو را بهتر درک کند، و به ریشه اختلال و مساله فرد پی ببرد.

انتقال متقابل نیز یه معنای تجربه احساساتی میباشد که خود روانکاو در قبل تجربه کرده و در جلسات روانکاوی به درمانجو منتقل می‌نماید. ولی می بایست روانکاو این کار را با آگاهی کامل انجام دهد تا در پروسه درمان تداخل ایجاد نشود. بنابراین تنها کسی می تواند روانکاوی کند که خودش سالها تحت روانکاوی بوده باشد و به احساسات خود آگاهی پیدا کرده باشد که بتواند از انتقال احساسات خودش به درمانجو جلوگیری کند.

تفاوت روانکاو و روانشناس چیست؟

شاید این پرسش برای شما پیش بیاید که فرق روانکاو و روانشناس در چیست؟ در واقع روانکاوی شاخه ای از روانشناسی است. جلسات درمانی با تکنیک های یک روانکاو و تکنیک هایی که یک روانشناس استفاده می کند معمولا تفاوت هایی دارند. نوع نگاه به شخصیت و روان و نحوه مواجهه با آن، همچنین نگاه درمانگر به حل مساله و مشکلات فرد، تعداد جلسات درمانی ، عمق واکاوی روان و …  همه با هم تفاوت دارند.

سخن انتها

همان‌طور که گفتیم روانکاوی یکی‌از درمان‌های حوزه روانشناسی میباشد. در این مقاله سعی کردیم شما ‌را با این روش درمانی آشنا کنیم تا در صورت نیاز بتوانید مسیر درست را برای روان درمانی خود انتخاب کنید. مراجعه به روانشناس، روانپزشک، روانکاو و یا این که شرکت در کارگاه های روانشناسی؟ از همراهی شما سپاس‌گزاریم.

مطالعه بیشتر:

روانشناس آنلاین در کانادا

روانشناس ایرانی در سوئد