اگر این مقاله مفید بود امتیاز دهید.
تحقیقاتی در خصوص تاثیر خودآرایی و نظافت بر کاهش استرس انجام شده است که بررسی میکند آیا تمیز کردن خود و محیط اطراف میتواند به مدیریت استرس و کاهش آن کمک کند یا خیر. در این مقاله به شرح این نظریه و آزمایشهای انجام شده بر روی آن میپردازیم.
مدیریت استرس
یکی از راههایی که انسان و بسیاری از پستانداران برای مدیریت استرس و کاهش آن انجام میدهند، پاکیزه کردن خود است. نتایج تحقیقات نشان دادهاند که آراستگی فردی میتواند در مدیریت استرسهای جسمی و روانی و غلبه بر آنها اثرگذار عمل کند. عمل “تمیز کردن” خود به تنهایی موجب کاهش استرس میشود؛ حتی اگر عامل استرسزا ربطی به کثیفی، آلودگی و بیماری نداشته باشد.
مشاهداتی که از رفتار حیوانات به دست آمده، به ما میگوید حیواناتی مانند بندپایان و پرندگان برای مقابله با عامل استرسزا و کاهش استرس شروع به تمیز کردن میکنند. اما آیا در انسانها نیز تمیز کردن و پاکسازی برای مدیریت استرس و غلبه بر آن مفید و کاربردی است؟
اخیرا مطالعهای در این خصوص انجام شده است که نتایج آن به صورت مقاله منتشر شده و محققان در نتیجه مطالعات خود متوجه تاثیر بسزای تمیز کردن در کاهش استرس شدهاند که آنها را شگفتزده کرده بود.
نظافت به عنوان یک استراتژی در مدیریت استرس
در مطالعه A1، تعداد 1161 نفر شرکت کردند که 714 نفر آنها زن بودند و میانگین سنی آنها 38 سال بوده است. آنها ابتدا ویدئویی از یک بانجی جامپر عصبی تماشا کردند. سپس افرادی که در شرایط کنترل قرار داشتند، یک کلیپ خنثی مانند کشیدن دایره یا کندن پوست تخم مرغ تماشا کردند و افرادی که در شرایط آزمایش قرار داشتند، کلیپی درباره نحوه شستن دستها مشاهده کردند. در نهایت نیز نتایج ثبت شد.
مطالعه b1، با تکرار همین آزمایش و حضور 1377 آمریکایی انجام شد.
مطالعه c1، تکمیل کننده مطالعات قبلی بود که با حضور 465 نفر انجام شد که 278 نفر آنها زن بودند. در این مطالعه، افرادی که در شرایط آزمایش قرار داشتند، به دو گروه تقسیم شدند و هر یک دستور العمل متفاوتی دریافت کردند.
به یک گروه گفته شد که بازوها، صورت، گردن و موهای خود را لمس کنند و به گروه دیگر نیز گفته شد بازوها، صورت، گردن و موهای خود را با آب تمیز کنند. سایر اقدامات با توجه به آزمایشها و مطالعات قبلی تکمیل شد.
مطالعه دیگری با شرکت 74 کانادایی انجام شد که از روش دقیقی پیروی میکرد.
پس از ورود شرکت کنندگان به آزمایشگاه، اندازهگیریهای فیزیولوژیکی انجام شد که در طول آزمایش نیز چندین بار تکرار شد. سپس اقدامات روانشناختی شروع شد. تست استرس اجتماعی یا TSST انجام شد که برای القای استرس طراحی شده است و دو بار تکرار میشود.
به طور تصادفی از تعدادی از شرکت کنندگان خواسته شد که از دستمال مرطوب ضدعفونی کننده استفاده کنند و از افرادی که در شرایط کنترل بودند خواسته شد که فقط به عمل پاک کردن نگاه کنند. در نهایت دور دیگری از تست استرس اجتماعی اجرا شد تا تاثیر تمیز کردن روی واکنشهای قلبی عروقی به استرس، مورد بررسی قرار بگیرد.
نتایج آزمایشهای تاثیر تمیز کردن بر مدیریت استرس
تمیز کردن یک مکانیزم مقابلهای مؤثر در مدیریت استرس است. تجزیه و تحلیل دادههای حاصل از آزمایشها نشان داده است که:
طبق آزمایشهای a1 و b1، شبیهسازی کردن بصری نظافت، استرس باقیمانده از یک صحنه فیزیکی استرسزا را کاهش میدهد.
بر اساس آزمایش c1، تمیز کردن تجربی اعضای بدن تاثیر قابل توجهی نسبت به لمس همان اعضا دارد.
در آزمایش دوم که با حضور تعدادی کانادایی انجام شده بود نیز این نتیجه به دست آمد که تمیز کردن واقعی، واکنشهای قلبی عروقی به یک عامل استرسزا را افزایش میدهد.
به طور خلاصه، نه فقط تمیز کردن واقعی بلکه شبیه سازی بصری آن، در مدیریت استرس مؤثر عمل میکند و میتواند اثرات عوامل فیزیکی و روانی استرسزا را کاهش دهد. این تاثیرات سودمند در مدیریت استرس حتی زمانی که عامل استرسزا هیچ ارتباطی با آلودگی نداشت نیز مشاهده شد.
چه چیزی تمیز کردن را در مدیریت استرس ویژه و مؤثر کرده است؟
زمانی که پاندمی کووید 19 آغاز شد، فواید سلامتی شستن دستها و رعایت بهداشت مرتب یادآوری و آموزش داده میشد. اما فایده نظافت تنها به سلامت جسمانی محدود نمیشود، بلکه همانطور که آزمایشها نشان دادند، تاثیرات مثبت روانی نیز به همراه دارد.
زمانی که خود را از گذشته بد جدا میکنیم و برای آینده خوب تلاش میکنیم، در واقع در حال پاکسازی روحی و روانی هستیم تا تهدیدهای فیزیکی، روانی و نمادین را کاهش دهیم. این پاکسازی، دیدگاههای منفی را کاهش میدهد و خودبینیهای مثبت را افزایش میدهد که نقش مهمی در سلامت روان دارد. پاکسازی روحی باعث میشود خود را باثبات، شایسته، انعطاف پذیر و با اعتماد به نفس بپندارید و در نتیجه عملکرد بسیار بهتری داشته باشید.
زمانی که با استرس مواجه میشویم، با استفاده از تنظیم هیجانات مختلف و راه حلهایی نظیر ذهن آگاهی، تایید خود، خرید کردن و انجام بازیهای رایانهای و غیره برای مدیریت استرس و غلبه بر آن تلاش میکنیم.
راه حلهای مقابلهای مورد استفاده معمولا با ماهیت عامل استرسزا مرتبط هستند. به عنوان مثال ما تمایل داریم از تکنیک حمایت اجتماعی برای مدیریت احساس تنهایی استفاده کنیم یا هنگامی که نگران ابتلا به بیماری هستیم، مراقبتهای بهداشتی را انجام میدهیم.
با این حال تحقیقات جدید نشان دادند که که تمیز کردن و پاکسازی میتواند یک مکانیزم مقابلهای برای مدیریت استرس باشد که بر اثر عوامل استرسزای مرتبط مثل آلودگی و یا حتی غیر مرتبط مثل تماشای ویدئوی بانجی جامپینگ ایجاد شده است. بنا براین ایده خوبی به نظر میرسد که در مواقع مواجهه با استرس، خود یا محیط را تمیز کنید تا بتوانید احساس فشار ناشی از استرس را کاهش دهید و یا از بین ببرید.
سخن پایانی
درمانگران و محققان بسیاری برای مدیریت استرس و غلبه بر آن تکنیکهای مختلفی ارائه کردهاند. اما آزمایشهایی که به تازگی انجام شده است نشان میدهد تمیز کردن و یا شبیه سازی بصری آن میتواند تاثیر سودمندی بر کاهش استرس داشته باشد. آزمایشها چندین بار تکرار شدهاند و نتایج خوبی از آنها به دست آمده است. ما معمولا از مکانیزمهایی که به عامل استرسزا مرتبط هستند برای مقابله استفاده میکنیم، اما تمیز کردن بدون ارتباط با عامل استرسزا میتواند به ما در مدیریت استرس کمک کند تا بتوانیم بر آن غلبه کنیم.
منبع
مقالات پیشنهادی
