اگر این مقاله مفید بود امتیاز دهید.
اختلال اضطراب پس از وقوع حادثه)PTSD( یک تروما و اختلال مرتبط با استرس است. اگر فردی با حادثه یا مصیبتی مواجه شود که در آن مرگ رخ دهد یا آسیب جسمی شدید ایجاد شود، ممکن است دچار اختلال اضطراب پس از وقوع حادثه شود. نیروهای نظامی، نیروهای امدادی، بازماندگان حوادث تیراندازی، بمبگذاری، خشونت و تجاوز افرادی هستند که دچار اختلال اضطراب پس از وقوع حادثه میشوند. اعضای خانواده فرد نیز میتوانند به تروماهای نایب به این اختلال مبتلا شوند.
علائم اختلال اضطراب پس از وقوع حادثه فقط در 10 تا 30 درصد افرادی که تروما را تجربه میکنند، ظاهر میشود و با حمایت و مراقبت علائم نمایان شده کاهش مییابند.
اختلال استرس پس از سانحه میتواند در هر سنی حتی کودکی رخ دهد و زنان بیشتر از مردان به این اختلال مبتلا میشوند. PTSD اغلب با افسردگی، اختلال مصرف مواد و اختلالات اضطرابی همراه است. تشخیص مناسب و پیگیری روش درمان متناسب این اختلالها، احتمال موفقیت درمان PTSD را افزایش میدهد.
اختلال اضطراب پس از وقوع حادثه زمانی تشخیص داده میشود که علائم بلافاصله پس از حادثه ظاهر شوند و تا یک ماه بعد ادامه پیدا کنند.. اگر علائم 6 ماه بعد یا بیشتر، پس از سانحه ظاهر شوند، ممکن است PTSD تاخیری رخ دهد.
جنگها، تصادفات اتومبیل، حملات تروریستی، حملات فیزیکی، تجاوز جنسی و بلایای طبیعی از تجربیات آسیبزا هستند که میتوانند موجب بروز اختلال اضطراب پس از وقوع حادثه شوند.
علائم اختلال اضطراب پس از وقوع حادثه
بسیاری از افراد مبتلا به اختلال اضطراب پس از وقوع حادثه، تمایل دارند جنبههایی از تجربه آسیبزا را دوباره تجربه کنند، به ویژه زمانی که در معرض اتفاقات یا اشیایی قرار میگیرند که یادآور حادثه است. سالگرد سانحه، شباهتها در اشخاص، مکان و شرایط میتواند علائم PTSD را تحریک کند.
افراد مبتلا به این اختلال خاطرات مزاحم یا فلاش بک، بیحسی عاطفی، اختلالات خواب، اضطراب، احساس گناه شدید، غمگینی، تحریکپذیری و طغیان خشم را تجربه کنند. اغلب افراد مبتلا به اختلال اضطراب پس از وقوع حادثه، از قرار گرفتن در موقعیتهای یادآور تروما خودداری میکنند.
علائم مرتبط با زنده کردن مجدد حادثه آسیب زا:
- دیدن خوابهای بد یا خاطرات ناراحت کننده در مورد حادثه رخ داده
- واکنشهای تجزیهای یا از دست دادن آگاهی از محیط فعلی
- تجربه احساسات شدید هنگام یادآوری حادثه
- داشتن احساسات شدید فیزیکی هنگام یادآوری حادثه نظیر تپش قلب یا از دست دادن ضربان، عرق کردن، مشکل در تنفس، احساس ضعف، احساس از دست دادن کنترل
علائم مربوط به اجتناب از یادآوری حادثه آسیب زا:
- اجتناب از افکار، گفتگوها یا احساسات در مورد حادثه
- اجتناب از افراد، فعالیتها یا مکانهای مرتبط با حادثه
علائم مربوط به تغییرات منفی در افکار یا خلق و خو:
- مشکل در به خاطر سپردن بخش مهمی از ترومای اصلی
- احساس بیحسی یا جدا شدن از چیزها
- عدم علاقه به فعالیتهای اجتماعی
- ناتوانی در تجربه خلق و خوی مثبت
- بدبینی نسبت به آینده
علائم برانگیختگی و واکنش پذیری:
- مشکلات خواب از جمله مشکل در به خواب رفتن یا ماندن در خواب
- تحریک پذیری و طغیان خشم
- مشکل در تمرکز
- احساس مبهوت بودن
- آگاهی و هوشیاری بیش از حد
سایر علائم مربوط به مسخ شخصیت (احساس ناظر به بدن و افکار/احساسات خود) یا غیرواقعی شدن (تجربه غیرواقعی بودن محیط اطراف) نیز ممکن است برای برخی افراد وجود داشته باشد.
علل اختلال اضطراب پس از وقوع حادثه
علت PTSD ناشناخته است؛ با این وجود عوامل روانی، ژنتیکی، فیزیکی و اجتماعی دخیل هستند. این اختلال واکنش بدن به استرس را تغییر میدهد، بر هورمونهای استرس و مواد شیمیایی که اطلاعات را بین عصبها حمل میکنند، تاثیر میگذارد. افرادی که در کودکی تجربههای آسیبزا داشتهاند، گاهی تا ماهها و حتی سالها پس از حادثه، به PTSD مبتلا باشند.
رفتارهای بیرونی از متغیرهایی است که میتواند خطر اختلال را افزایش دهد. اختلال در عملکرد خانواده، ناملایمات دوران کودکی، متغیرهای فرهنگی و سابقه خانوادگی در ابتلا به بیماریهای روانی از دیگر عوامل خطر محیطی هستند.
هر چه شدت تروما بیشتر باشد، خطر ابتلا به PTSD افزایش پیدا میکند. مکانیسمهای مقابلهای نامناسب، عدم حمایت اجتماعی، بیثباتی خانواده و استرس مالی عواملی هستند که ممکن است اختلال اضطراب پس از وقوع حادثه را تشدید کنند.
مطالعه بیشتر : روانشناس استرس
درمان اختلال اضطراب پس از وقوع حادثه
درمان PTSD به ارزیابی دقیق و یک برنامه درمانی متناسب با نیازهای فرد مبتلا نیاز دارد. درمانهای اصلی این اختلال روان درمانی، داروها و یا ترکیبی از این دو است. به دلیل تجربیات منحصر به فرد افراد مبتلا، درمان نیز متفاوت و متناسب با علائم و نیازهای فرد پیگیری میشود. حتی ممکن است فرد مبتلا به اختلال اضطراب پس از وقوع حادثه، روشهای درمان مختلف را امتحان کند تا روش مؤثر را بیابد.
به عنوان مثال اگر فردی در یک رابطه به طور مداوم مورد سوء استفاده قرار بگیرد و ضربههای روانی متعدد را تجربه کند، دچار PTSD است و درمان زمانی میتواند آغاز شود که او به طور ایمن از وضعیت بحرانی خارج شود. این مساله شامل تمامی موارد مبتلا به اختلال اضطراب پس از وقوع حادثه است. همانطور که پیشتر گفتیم؛ اگر فرد در کنار PTSD، به اختلالهایی نظیر اختلال هراس و افکار خودکشی نیز مبتلاست، باید درمان آنها را نیز دنبال کند تا درصد موفقیت درمان PTSD را افزایش دهد.
راهبردهای درمانی
آموزش به بازماندگان حادثه و خانوادههایشان در مورد PTSD، خطرات و تاثیرات آن
تجربه دوباره حادثه از طریق تصاویر در یک محیط امن و کنترلشده برای بررسی واکنشها و شناخت دقیقتر فرد مبتلا
بررسی و رفع احساسات شدید و رایج میان مبتلایان مانند شرم، عصبانیت، احساس گناه
آموزش به مبتلایان برای کنار آمدن با خاطرات، یادآوریها، واکنشها و احساسات پس از وقوع حادثه بدون تحت فشار قرار گرفتن و یا بیحسی عاطفی
خاطرات به جا مانده از حادثه به طور کامل از بین نمیروند اما یادگیری مهارتهای مقابلهای جدید میتواند اثرات اختلال اضطراب پس از وقوع حادثه را قابل کنترلتر کند.
داروها
سازمان غذا و داروی ایالات متحده)FDA( دو داروی سرترالین و پاروکستین که مهارکنندههای سروتونین هستندرا برای درمان بزرگسالان مبتلا به PTSD تایید کرده است. این داروها علاوهبر اینکه ضد افسردگی هستند، به کنترل علائم PTSD مانند غم و اندوه، نگرانی، عصبانیت و بیحسی کمک میکنند. در طول درمان با دارو، مهم است که ناامید نشوید و با پزشک خود همکاری کنید.
گاهی اوقات افرادی که این داروها را مصرف میکنند، عوارض جانبی را تجربه میکنند که معمولا در طول زمان درمان از بین میروند. به هر حال داروها روی افراد مختلف تاثیرات متفاوتی دارند. شایعترین عوارض جانبی این داروها شامل موارد زیر است:
- سردرد
- حالت تهوع
- بیخوابی یا خوابآلودگی
- آشفتگی یا احساس بیقراری
- مشکلات جنسی نظیر کاهش میل جنسی
این عوارض معمولا در عرض چند روز بهبود مییابند. ممکن است که به کاهش دوز یا تنظیم زمانی نیاز پیدا کنید که پزشک میتواند به شما کمک کند.
از دیگر داروها میتوان به بنزودیازپینها برای خواب راحت، داروهای ضد روان پریشی برای افراد مشکوک به پارانویا، لاموتریژین و دیوالپروکس به منظور تثبیت خلق و خو، فلوکستین و سیتالوپرام ضد افسردگی اشاره کرد.
روان درمانی برای اضطراب پس از وقوع
روان درمانی PTSD شامل صحبت با یک متخصص سلامت روان است تا تجربه و تاثیرات آن روی فرد بررسی شود. روان درمانی میتواند گروهی یا فردی باشد. جلسات روان درمانی تا زمانی طول میکشد که فرد مبتلا به اختلال اضطراب پس از وقوع حادثه، یاد بگیرد تجربه خود را مدیریت کند، با آن کنار بیاید و عملکرد بهتری داشته باشد.
روشهای بسیاری برای روان درمانی PTSD وجود دارد. برخی علائم اختلال را به طور مستقیم هدف قرار میدهند و برخی دیگر نیز مشکلات اجتماعی، خانوادگی یا شغلی را بررسی میکنند. درمانگر بسته به وضعیت فرد مبتلا، از روشها و یا حتی ترکیب روشها استفاده میکند.
مطالعه بیشتر : اضطراب مهاجرت راهکارهای کاهش استرس (ترس از مهاجرت)
درمان شناختی رفتاری یا CBT در درمان اختلال اضطراب پس از وقوع حادثه مؤثر است که شامل بخشهای مختلفی میشود. از جمله این بخشها:
مواجهه درمانی: از این روش برای مقابله با احساسات استفاده میشود. به این صورت که درمانگر فرد مبتلا را در محیط ایمن و کنترل شده به وسیله تصویرسازی ذهنی، نوشتن یا بازدید از محل وقوع حادثه در معرض تجربه آسیبزا قرار میدهد.
بازسازی شناختی: در اختلال اضطراب پس از وقوع حادثه، فرد ممکن است حادثه را به گونهای متفاوت از آن چه واقعا رخ داده است به یاد بیاورد و در نتیجه در مورد چیزی که مقصر نیست، احساس شرم و گناه داشته باشد. در این روش درمانگر کمک میکند فرد مبتلا به خاطرات و تجربیات به شکل واقع بینانه نگاه کند.
آموزش تلقیح استرس: در این روش نیز تلاش میشود فرد نگاه سالمی نسبت به خود و حادثه رخ داده داشته باشد. درمانگر به فرد مبتلا آموزش میدهد که هنگام مواجهه با موقعیتهای اضطرابزا چگونه اضطراب خود را کاهش دهد.
سخن پایانی
اختلال اضطراب پس از وقوع حادثه در نتیجه تحربیات آسیبزا و تروماها ایجاد میشود. علائم جسمانی و روانی دارد که اگر تا یک ماه ادامه پیدا کند، PTSD تشخیص داده میشود و نیاز به پیگیری درمان دارد. درمان این اختلال میتواند داروها، روان درمانی و یا ترکیبی از هر دو باشد. با توجه به اینکه تحربه هر فرد منحصر به فرد میباشد، انتخاب روش درمان با توجه به نیازهای او انجام میشود. در این مقاله شرح کاملی از اختلال اضطراب پس از وقوع حادثه ارائه کردیم.
سوالات متداول
درمان گروهی اختلال اضطراب پس از وقع حادثه تاثیر کافی دارد؟
درمان گروهی یک محیط درمانی ایدهآل است؛ زیرا بازماندگان حادثه میتوانند در فضایی ایمن تجربیات آسیبزای خود را به اشتراک بگذارند و حمایت دریافت کنند. با توجه به تجربیات مشترک و تلاش برای حل آسیبها، درمان گروهی اعتماد به نفس بیشتری در افراد ایجاد میکند و میتوانند هم به خود و هم به دیگران اعتماد کنند. به اشتراک گذاشتن احساسات شرم، گناه، ترس، خشم، شک و خود سرزنشی و مواجه شدن با تجربه آسیبزا از طریق تعریف کردن حادثه برای افرادی که تجربیات مشابه دارند، کمک میکند مبتلایان به PTSD با خاطرات تلخ زندگی خود کنار بیایند و روی زمان حال تمرکز کنند.
کدام ناحیههای مغز در PTSD نقش دارد؟
ناحیه آمیگدال در مغز مسؤل تنظیم احساسات است و ترس را پردازش میکند. ناحیه هیپوکامپ خاطرات را ذخیره و بازیابی میکند. قسمت جلوی مغز نیز بر قدرت تصمیم گیری و برنامه ریزی حاکم است. تجربه آسیبزا ممکن است ارتباط این سه ناحیه را مختل کند و مغز نتواند به شکل درست حادثه را پردازش و کنترل کند.
برای رزرو وقت به صورت آنلاین یا از طریق واتس اپ اقدام کنید
