به عنوان پدر و مادر باید به فرزندانمان بیاموزیم از احساسات خود آگاه شوند و بتوانند در موقعیتهای مختلف، احساسات هیجانی خود را مدیریت کنند. برای این کار لازم است مهارتهای تنظیم احساسات و هیجانها را با فرزندتان تمرین کنید. در این مقاله بیشتر در خصوص آگاهی از احساسات فرزند و مدیریت آن صحبت خواهیم کرد.
آگاهی از احساسات فرزند
والدین باید به کودکان یادآوری کنند که موقعیتهای ناخوشایند را شخصی نکنند. به بیان سادهتر، حرف یا رفتار دیگران را به خود نگیرند. شما باید به آنها بیاموزید که اگر رفتار دیگران مطابق خواسته ما نیست، به این معنی نیست که آنها منظور بدی دارند و باید به او کمک کنید که تلاش کند رفتار دیگران را به صورت مثبت ارزیابی کند.
اگر پسرتان هنگام بازی فوتبال، انتظار دارد بقیه دوستانش مدام توپ را به او پاس بدهند و باید او همه گلها را بزند و وقتی این اتفاق رخ نمیدهد، او عصبانی شده و بازی را ترک میکند، اگر برای انجام یک فعالیت داوطلب میشود اما انتخاب نمیشود و رفتار پرخاشگرانه نشان میدهد و بسیاری مثال دیگر از این دست رفتار کودکان نشان میدهد که او نیاز دارد بیشتر در مورد آگاهی از احساسات خود بداند و بتواند تفسیرهای مختلف از رفتار دیگران داشته باشد.
این گونه رفتارها برای معلمان، همکلاسیها و دوستان کودک شما خسته کننده خواهد بود و نیاز است که با الگوسازی، مکالمه در خصوص تفسیر رفتار دیگران و استفاده از کتابها و فیلمهای مرتبط به او بیاموزید که برای رفتار دیگران تفسیرهای خوشایند داشته باشد.
حالا که در زمان تعطیلات مدارس هستیم، خوب است که از این فرصت برای آگاهی از احساسات و تمرین مهارتهای مورد نیاز استفاده کنیم. آگاهی از احساسات و مدیریت آن، همیشه آسان نیست و نیاز به زمان دارد. یعنی اینطور نیست که مقابل فرزندمان بنشینیم و مهارتهای مدیریت احساسات دشوار را به او آموزش دهیم و انتظار داشته باشیم فرزندمان با موفقیت آنها را آموخته و به کار خواهد برد.
در مورد آگاهی از احساسات فرزند و مدیریت آن، آموزش کاربردی و تکرار آن است که بیشتر از هر چیز دیگری به آن نیاز داریم.
الگوبرداری
اگر میخواهید فرزندتان از کلماتی نظیر “لطفا” و “متشکرم” استفاده کنند، لازم است خود شما در مکالماتتان از آنها استفاده کنید. پدرها و مادرها با انجام این کار، تبدیل به یک الگو برای فرزند خود میشوند و مرتب به او یادآوری میکنند که باید در گفتگو با دیگران کلمات خوشایند به کار ببرند.
به چالش کشیدن افکار منفی
در قالب گفتگو، با فرزند خود در مورد افکار منفی او صحبت کنید. اعتبار افکارش را به چالش بکشید تا به او نشان دهید نباید همه چیز را شخصی کند. اگر دوست یا معلم او صحبتی کرد یا رفتاری انجام داد که مورد خوشایند او نبوده، به این معنی نیست که آنها میخواستند او را آزار بدهند. با گفتگو با فرزندتان میتوانید تمام آن چه از یک اتفاق در ذهن دارد را بدانید و با به چالش کشیدن افکار او، به او بگویید دوستان ما میتوانند کاری را انجام دهند که ممکن است مورد علاقه ما نباشد و این اشکالی ندارد. این مساله بخش مهم روند آگاهی از احساسات فرزند است.
استفاده از کتاب و فیلم
کتابها و فیلمهای بسیار خوبی در زمینه آگاهی از احساسات فرزند وجود دارند که میتوانند به والدین و فرزندانشان در زمینه مدیریت احساسات دشوار کمک بسیاری بکند. داستانهایی که در مورد آگاهی از احساسات نوشته شدهاند را برای او بخوانید و یا کنار یکدیگر فیلمی در این مورد تماشا کنید.
پس از اینکه داستان فیلم یا کتاب به پایان رسید، فرزندتان را با پرسیدن سوالات مختلف، به تفسیر داستان کتاب یا فیلم تشویق کنید. از او بپرسید: فکر میکنی چرا این شخصیت چنین حرفی زد یا چنین کاری رو انجام داد؟ اگر پاسخ فرزندتان نشانی از افکار منفی او داشت، از او بپرسید: تا حالا خودت چنین کاری انجام دادی؟ چی باعث میشه که تصمیم بگیری همچین کاری انجام بدی؟ و سایر سوالاتی که با توجه به داستان مطرح شده میتوانید از فرزندتان بپرسید تا به هدف خود یعنی آگاهی از احساسات فرزند برسید.
با پرسیدن این سوالات، به او برای داشتن تفسیرهای مختلف از یک موقعیت کمک کنید. تلاش کنید گفتگو را به سمت تفسیرها و تعابیری پیش ببرید که نشانهای از عمد و افکار منفی نباشد. این سوالات میتوانند حس همدلی را در فرزندتان ایجاد کنند و باعث شوند که رفتار دیگران را بهتر تفسیر کنند و در نهایت تعامل و ارتباط بهتری با دوستان خود برقرار کنند.
نکته مهمی که در آموزش آگاهی از احساسات و مدیریت احساسات دشوار از طریق فیلم و کتاب برای کودکان وجود دارد این است که این روش به دلیل جذابیت بصری، تاثیر بیشتری روی فرزندتان دارد و به او یاد میدهد که مانند شخصیت داستان، میتواند درجهای از احساسات ناخوشایند را تحمل کند، با موقعیتهای دشوار بهتر کنار بیاید و در نهایت خوشحال باشد.
سخن پایانی
آگاهی از احساسات فرزند به او کمک میکند تا بتواند در موقعیتهای دشوار، از پس مدیریت احساسات خود بربیاید. فرزندان باید بیاموزند که دیگران مثل معلمها، همکلاسیها و دوستان کارهایی انجام میدهند که ما دوست نداریم اما به این دلیل نیست که آنها میخواهند به ما آسیب بزنند. فرزندمان لازم است بدانند که نباید رفتار و صحبت دیگران را شخصی کنند. در این مقاله در مورد آگاهی از احساسات فرزند و نحوه آموزش آن صحبت کردیم. پدرها و مادرها میتوانند در قالب الگوسازی، گفتگو، خواندن داستان و یا تماشای فیلم، داشتن تفسیر مختلف و حتی مثبت از رفتار دیگران را به فرزند خود بیاموزند.
سوالات متداول
چه کتابهایی میتوانند در آگاهی از احساسات فرزند و آموزش مهارت مدیریت احساسات دشوار به ما کمک کنند؟
کتابهایی هستند که به شما کمک میکنند در مسیر آگاهی از احساسات فرزند، بسیار مؤثر عمل کنید. از جمله:
Kindergarten and first grade
Alexander and the Terrible, Horrible, No Good, Very Bad Day by Judith Viorst (appropriate through age 7/8)
Saturday by Oge Mora
After the Fall by Dan Santat
رفتار دوستان چه اندازه در آگاهی از احساسات و مدیریت آن توسط فرزندمان تاثیر دارد؟
بسیاری از کودکان دوست ندارند در کنار همسالانی باشند که احساسات شدیدی دارند و غیر قابل پیش بینی یا غیر قابل کنترل به نظر میرسند و این گونه رفتارها آنها را خسته میکند. ممکن است دیگر با فرزند شما بازی نکنن یا کارهایی انجام دهند که افکار منفی فرزند شما را تشدید کند. شما به عنوان پدر و مادر باید کنترل اوضاع را در دست بگیرید و با آموزش مهارتهای لازم، روند آگاهی از احساسات فرزند و بهبود روابط او با همسالانش را آغاز کنید.
منبع